Το Β΄ αρχαίο θέατρο της Λάρισας ή «μικρό» είναι κτισμένο στις νοτιοδυτικές υπώρειες του λόφου Πευκάκια, που ισοπεδώθηκε στη δεκαετία του 1950 ώστε να διευκολυνθεί η οικοπεδοποίηση και η ανέγερση πολυκατοικιών στην περιοχή. Δεν είναι βέβαιο, αν ο λόφος αυτός ήταν ξέχωρος ή αποτελούσε συνέχεια του λόφου Φρούριο, γνωρίζουμε, όμως, ότι ο χώρος κατοικήθηκε ήδη από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.κ.χ.). Από την εύρεση μιας ενεπίγραφης στήλης αφιερωμένης στη Δήμητρα και στην Κόρη, εικάζεται ότι εδώ κατά την κλασική αρχαιότητα, εκτός από το θέατρο, υπήρχε και Θεσμοφόριο, δηλαδή ναός αφιερωμένος στις δύο αυτές θεότητες. Στα βυζαντινά χρόνια φαίνεται ότι στην ίδια θέση κτίστηκε ο ναός της Αγίας Σοφίας ή, κατά άλλους, της Αγίας Παρασκευής και η θρησκευτική σημασία του χώρου δεν έσβησε ούτε στα χρόνια της τουρκοκρατίας, όταν στα ερείπια πλέον του βυζαντινού ναού ανεγέρθηκε ένα από τα πιο γνωστά τεμένη της πόλης, αυτό του Χασάν Μπέη. Με βάση τα ανασκαφικά δεδομένα, η κατασκευή του Β΄ αρχαίου θεάτρου ανάγεται στο δεύτερο μισό του 1ου αι. π.κ.χ. Από τον ανασκαφέα του μνημείου, κ. Αθ. Τζιαφάλια, έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η κατασκευή του συνδέεται με τη γιορτή των «Ελευθερίων», κατά τη διάρκεια της οποίας, παράλληλα με τη διεξαγωγή αθλητικών και ιππικών αγώνων, δίνονταν θεατρικές και μουσικές παραστάσεις και γίνονταν απαγγελίες ποιητικών έργων. Φαίνεται πολύ πιθανό ότι το Α΄ αρχαίο θέατρο της πόλης δεν μπορούσε πια να ικανοποιήσει όλες αυτές τις πνευματικές εκδηλώσεις, αφού είχε αρχίσει να χάνει τον καθαρά θεατρικό χαρακτήρα του και σιγά-σιγά μεταβαλλόταν σε αρένα.
Το κοίλο του θεάτρου χωρίζεται με δεκατέσσερις κλίμακες σε δεκατρείς κερκίδες. Κάθε κερκίδα έχει δύο σειρές εδωλίων από γκριζόλευκο μάρμαρο, προερχόμενο πιθανόν από τα λατομεία των Γόννων. Τα εδώλια κατά μέσο όρο έχουν μήκος 1,20 μ., πλάτος 0,80 μ. και πάχος 0,30 μ., ενώ στην επάνω επιφάνειά τους φέρουν ρηχό βύθισμα πλάτους 0,40 μ. και βάθους 0,02 μ. για την άνετη τοποθέτηση των ποδιών των υπερκείμενων θεατών. Η μαρμάρωση του κοίλου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, μάλλον για λόγους οικονομικής δυσπραγίας. Έτσι στο υπόλοιπο τμήμα του πρέπει να είχαν τοποθετηθεί ξύλινα καθίσματα, τα γνωστά στην αρχαιότητα ικρία. Η ορχήστρα έχει διάμετρο 29,70 μ. και το δάπεδό της αποτελείται από δύο στρώσεις πατημένου χώματος με ποσότητα ποταμίσιου χαλικιού. Στη δεξιά της πλευρά ήλθε στο φως τμήμα της βαθμιδωτής θυμέλης του θεάτρου, κατασκευασμένης από λευκό μάρμαρο, με διακόσμηση από λέσβια κυμάτια. Από τις τρεις βαθμίδες, που φαίνεται ότι είχε στην αρχική της μορφή, σώζεται η βάση και η κατώτερη βαθμίδα. Στα νότιά της αποκαλύφθηκε μαρμάρινος κυβόλιθος με τόρμους στην επάνω επιφάνειά του, που προφανώς χρησίμευε ως βάση αγάλματος. Η σκηνή του θεάτρου έχει μήκος 15,70 μ., πλάτος 4,50 μ. και αποτελείται από τρία μικρά δωμάτια. Οι τοίχοι της σώζονται σε ύψος 0,60 μ., είναι κτισμένοι από μικρές αργές πέτρες με λάσπη ως συνδετικό υλικό, και μόνο στη μπροστινή όψη της έχουν χρησιμοποιηθεί κατά τόπους κυβόλιθοι, οι οποίοι εδράζονται σε πλάκες πωρόλιθου. Η ανωδομή ήταν πλίνθινη και η στέγη καλυπτόταν με λακωνικού τύπου κεραμίδια. Τα δάπεδα των χώρων είναι από πατημένο χώμα με ψιλό χαλίκι, και κάθε δωμάτιο έχει είσοδο προς την ορχήστρα με μαρμάρινο κατώφλι. Στο πίσω μέρος της σκηνής αποκαλύφθηκε τμήμα ισχυρού τοίχου, μάλλον περιβόλου, σε μήκος 50 μ., ενώ δεξιά και αριστερά του σκηνικού οικοδομήματος βρέθηκαν δύο κατασκευές ανεξάρτητες από αυτό, σε σχήμα Τ. Προς το παρόν δεν έχει διευκρινισθεί ο χαρακτήρας τους και η πιθανή σχέση τους με τη σκηνή. Αξιοσημείωτο για την κατασκευή του θεάτρου είναι το γεγονός, ότι τα μάρμαρα, που χρησιμοποιήθηκαν για τα εδώλια και τις κλίμακες του κοίλου, καθώς και για τους αναλημματικούς τοίχους των παρόδων, δεν προέρχονται από λατόμευση, αλλά αποτελούν επαναχρησιμοποιημένο οικοδομικό υλικό κάποιου παλιότερου κτηρίου. Από το σχήμα των λίθων υποθέτουμε ότι το κτήριο αυτό είχε κυκλική κάτοψη, ενώ χαρακτηριστική και ίσως ενδεικτική της χρήσης του είναι η αναγραφή στην επιφάνεια των λίθων επιγραφών απελεύθερων δούλων, που χρονολογούνται στο τέλος του 3ου αι. π.κ.χ.
Το θέατρο εντοπίσθηκε στη συμβολή των οδών Βελισσαρίου και Εργατικής Πρωτομαγιάς το 1978, με αφορμή εκσκαπτικές εργασίες για την ανέγερση συγκροτήματος πολυκατοικιών. Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου πραγματοποιήθηκε τα έτη 1985 και 1986 και με αυτή ήλθαν στο φως η σκηνή, η ορχήστρα, το κοίλο, η δεξιά πάροδος και τμήμα της αριστερής.
Συντάκτης: ΙΕ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου