Το ανατολικό αέτωμα είναι μεταγενέστερο κατά 10 περίπου χρόνια του δυτικού. Η τεχνοτροπία του είναι πιο προχωρημένη, είναι περισσότερο κλασική. Η Αθηνά, στο μέσο του αετώματος, συμμετέχει στη δράση, η κίνηση κατευθύνεται από τα δύο άκρα στο κέντρο, οι μορφές είναι πιο φιλόδοξα κατανεμημένες.
+Aigina+(03).jpg)
Συνολικά εικονίζονται 11 μορφές. Σε γενικές γραμμές παρουσιάζονται μάχες σε ομάδες, συμμετρικά δεξιά κι αριστερά της Αθηνάς. Παρουσιάζεται από ένα ζευγάρι μαχητών με ασπίδες, ακολουθεί ένα ζεύγος από τους οποίους ο ένας κινείται προς το κέντρο του αετώματος και δίπλα του κάθεται ένας τοξότης, για να ολοκληρωθεί η σύνθεση στα άκρα με πεσμένους μαχητές που κρατούν ασπίδα. Από τη σχέση των αντιτιθέμενων ομάδων συμπεραίνουμε ότι οι δυνάμεις και οι απώλειες είναι ίσες.
Στη δεξιά πλευρά εικονίζονται οι Έλληνες και στα αριστερά οι Τρώες. Πιο συγκεκριμένα οι τέσσερις από την άκρη δεξιά είναι Έλληνες κι ο πέμπτος (δίπλα στην Αθηνά) Τρώας. Οι τέσσερις από την άκρη αριστερά είναι Τρώες κι ο πέμπτος (δίπλα στην Αθηνά) Έλληνας
Όπως σημειώνει ο Boardman ο καλλιτέχνης, που πιθανόν να είναι ο Ονάτας ο Αιγηνήτης, έχει να μάθει αρκετά σχετικά με την ανατομία των συστρεφόμενων σωμάτων.
Το θέμα του αετώματος είναι η μάχη στην Τροία. Όχι βέβαια μια μάχη όπως αυτές που περιγράφει ο Όμηρος, αλλά μια μάχη που ανήκει στον μυθολογικό κύκλο του Ηρακλή. Το τιμώμενο πρόσωπο όμως είναι ο Τελαμώνας, ήρωας της Αίγινας, ο γιος του Ακταίου και της Γλαύκης ή, σύμφωνα με νεότερη παράδοση, του Αιακού και της Ενδηίδας και συνεπώς αδερφός του Πηλέα, του βασιλιά της Φθίας στη Θεσσαλία. Βέβαια οι μυθογράφοι ήδη από την αρχαιότητα δεν τον θεωρούσαν αδερφό του Πηλέα αλλά φίλο του. Όπως και να 'χει και οι δύο ζήλευαν τον ετεροθαλή αδερφό τους Φώκο, γι' αυτό και αποφάσισαν να τον σκοτώσουν. Ο κλήρος έπεσε στον Τελαμώνα, ο οποίος σκότωσε το Φώκο, ρίχνοντας του το δίσκο στο κεφάλι. Όταν ο Αιακός ανακάλυψε το φόνο, εξόρισε τους γιους του από την Αίγινα. Ο Τελαμώνας πήγε στη Σαλαμίνα κι ο Πηλέας στη Φθία. Στη Σαλαμίνα ο Τελαμώνας παντρεύτηκε την κόρη του βασιλιά Κυχρέα, τη Γλαύκη, και κληρονόμησε το βασίλειο. Όταν χήρεψε, παντρεύτηκε την Περίβοια και απέκτησε μαζί της τον Αίαντα.
Ο Τελαμώνας συνδέεται με το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, πριν από την εξορία, και ιδίως με την Αργοναυτική εκστρατεία. Κωπηλατούσε δίπλα δίπλα με τον Ηρακλή. Μάλωσε με τους Αργοναύτες, όταν εγκατέλειψαν τον Ηρακλή που είχε πάει να αντικαταστήσει το σπασμένο κουπί του.
Το πιο γνωστό επεισόδιο από τη ζωή του ήταν η συμμετοχή του στον πόλεμο της Τροίας μαζί με τον Ηρακλή.
Σύμφωνα με το μύθο ο Ηρακλής είχε βοηθήσει το Λαομέδοντα να σώσει την κόρη του.
Καθώς ο Ηρακλής μετά την Αμαζονομαχία γυρνούσε από τη χώρα των Αμαζόνων πέρασε από από την Τροία. Εκείνη όμως την περίοδο η Τροία υπέφερε από δυο μεγάλες συμφορές, από ένα λοιμό που είχε στείλει ο Απόλλωνας κι από ένα θαλάσσιο τέρας που είχε στείλει ο Ποσειδώνας. Οι θεοί με τις συμφορές αυτές τιμωρούσαν το Λαομέδοντα, το βασιλιά της Τροίας, γιατί ενώ τον είχαν βοηθήσει να κατασκευάσει το τείχος της πόλης, εκείνος αρνήθηκε να τους δώσει την αμοιβή τους.
Ο Λαομέδοντας έμαθε από χρησμό πως, αν ήθελε να σώσει την πόλη του από τις συμφορές, έπρεπε να προσφέρει την κόρη του Ησιόνη ως τροφή στο θαλάσσιο τέρας. Ο Ηρακλής έφτασε τη στιγμή που το τέρας ήταν έτοιμο να αρπάξει την Ησιόνη. Πρότεινε στο Λαομέδοντα να του σώσει την κόρη, αν ο Λαομέδοντας του έδινε τις φοράδες που του είχε δώσει ο Δίας ως αμοιβή για το Γανυμήδη. Ο Λαομέδοντας δέχτηκε τη συμφωνία, ο Ηρακλής έσωσε την Ησιόνη, σκοτώνοντας το τέρας, αλλά όταν ήρθε η ώρα της πληρωμής, ο Λαομέδοντας αρνήθηκε.
Ο Ηρακλής έφυγε από την Τροία, για να επιστρέψει μετά από πολλά χρόνια με στόλο από δεκαοκτώ πεντηκόντορους (πλοία με 50 κωπηλάτες). Παρά την καταστροφή του στόλου από το Λαομέδοντα ο Ηρακλής κυρίεψε την πόλη με τη βοήθεια του φίλου του Τελαμώνα. Αφού σκότωσε το Λαομέδοντα και τα παιδιά του, εκτός από τον Ποδάκρη, έδωσε την Ησιόνη ως γυναίκα στον Τελαμώνα και της επέτρεψε να διαλέξει ανάμεσα στους αιχμαλώτους όποιον ήθελε. Η Ησιόνη διάλεξε τον Ποδάκρη. Ο Ηρακλής της είπε ότι έπρεπε να τον εξαγοράσει και τότε εκείνη έδωσε το πέπλο της. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος ο Ποδάκρης είναι γνωστός με το καινούριο του όνομα, Πρίαμος (που θυμίζει τη ρίζα της λέξης πρίαμαι που σημαίνει αγοράζω).
Ο Τελαμώνας από την Ησιόνη απέκτησε τον Τεύκρο.
Η εκστρατεία λοιπόν του Ηρακλή εναντίον της Τροίας είναι αυτή που ιστορείται στο αέτωμα.
Λαομέδοντας
Ο θνήσκων πολεμιστής, αντίστοιχος της δεξιάς πλευράς, κείτεται στο έδαφος μετά από τραύμα στο στήθος, όπως φαίνεται από την τρύπα του βέλους κοντά στη δεξιά θηλή. Το βέλος του Ηρακλή είναι αυτό που τον σκότωσε, γι' αυτό και οι μελετητές υποθέτουν πως η μορφή είναι του Λαομέδοντα, του βασιλιά των Τρώων.
Παρόμοια με τον αντίστοιχο πολεμιστή στα αριστερά, το δεξιό του χέρι και το αριστερό πόδι προεξέχουν του αετώματος.
Φορά χαλκιδαϊκό κράνος το λοφίο του οποίου είναι πρόσθετο.
Τρώας τοξότης
Στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου εκτίθεται μόνο το συγκεκριμένο θραύσμα. Κάποια άλλα ευρήματα, όπως ένα μέρος του άλλου ποδιού, ένα μέρος του θώρακα, ακόμη κι ένα κεφάλι, αποδίδονται από κάποιους μελετητές στη συγκεκριμένη μορφή, χωρίς όμως οι απόψεις τους να γίνουν ευρύτερα αποδεκτές.
Πρόκειται για τον Τρώα τοξότη, αντίστοιχο του Ηρακλή, που με το βέλος του τραυμάτισε θανάσιμα τον πολεμιστή στα δεξιά του αετώματος.
Τρώας υπασπιστής
Όπως η αντίστοιχη μορφή στα δεξιά ήταν του υπασπιστή, έτσι κι αυτή θεωρείται πως είναι ο υπασπιστής του Τρώα πολεμιστή. Η στάση των ποδιών, του σώματος και η κίνηση πρέπει να ήταν ανάλογη με εκείνη του Έλληνα υπασπιστή.
Τρώας πολεμιστής
Δυστυχώς έχουν σωθεί ελάχιστα τμήματα από τον πολεμιστή. Για τη στάση του στηριζόμαστε στη αντίστοιχη μορφή δεξιά της Αθηνάς. Από τα λίγα σπαράγματα προκύπτει ότι το βάρος του σώματος πέφτει στο δεξί πόδι. Μάλλον θα έχει πληγωθεί.
Εφόσον η αντίστοιχη μορφή από τη δεξιά πλευρά είναι Έλληνας, ο Τελαμώνας, τότε η συγκεκριμένη πρέπει να είναι κάποιου Τρώα, αν λάβουμε υπόψη μας τη συμμετρικότητα και την ισορροπία της σύνθεσης.
Αθηνά
Αν και ελάχιστα μέρη του αγάλματος έχουν σωθεί, είναι αρκετά όμως να μας δώσουν τις απαραίτητες πληροφορίες. Η Αθηνά στέκεται στο μέσο του αετώματος έχοντας εκτείνει το αριστερό της χέρι με την Αιγίδα, η οποία έχει πέσει από το δεξιό της ώμο. Συμμετέχει στη μάχη ενεργά κάτι που φαίνεται και από τη θέση των ποδιών που δείχνει ότι έχει κάνει ήδη κάποιο βήμα. Στις τρύπες γύρω από το μέτωπο και στο λαιμό στηρίζονταν τα ένθετα μαλλιά.
Τεχνοτροπικά το πρόσωπο της Αθηνά, με το οβάλ σχήμα του παραπέμπει στα πρώιμα κλασικά χρόνια, ενώ διατηρείται ελαφρά το αρχαϊκό μειδίαμα.
Πρίαμος – Τελαμώνας
Δεξιά, κατά το θεατή, της Αθηνάς παρουσιάζεται το πρώτο ζευγάρι των αντιμαχόμενων. Ο αριστερός μαχητής με το θρακικό κράνος, κάνοντας ένα πολύ μεγάλο βήμα και έχοντας το δεξί του χέρι σε παράλληλη σχεδόν θέση με το δεξί του πόδι, είναι έτοιμος να κτυπήσει τον αντίπαλο του με ένα όπλο το οποίο δεν έχει διευκρινισθεί τι θα μπορούσε να είναι. Σαφώς είναι ο κερδισμένος της μονομαχίας. Πιθανολογείται πως πρόκειται για τον Ποδάκρη-Πρίαμο, που ήταν ο μόνος από τα παιδιά του Λαομέδοντα που σώθηκε από τη μάχη με τον Ηρακλή.
Επειδή ένα μέρος της ασπίδας εφάπτεται με τον αριστερό ώμο, συμπεραίνεται ότι όλη η σύνθεση κατασκευάστηκε από ένα κομμάτι μαρμάρου.
Αν ο ένας είναι ο Πρίαμος, τότε ο άλλος μαχητής πρέπει να είναι κάποιος Αιγηνήτης ήρωας, ίσως ο Τελαμώνας. Έχει πληγωθεί βαθιά στο στήθος γι' αυτό και η στάση του σώματος του δείχνει πως παραπαίει, πως η δύναμή του σταδιακά υποχωρεί προς τα πίσω κι αριστερά, σαν να τον τραβάει το βάρος της ασπίδας. Το κεφάλι, αν και λείπει, πρέπει να είχε την ανάλογη στάση. Είναι πιθανό να έχει πέσει το κράνος του, κάτι που συμπεραίνεται από τη στάση της επόμενης μορφής.
Έλληνας υπασπιστής
Η μορφή πρέπει να είναι υπασπιστής του προηγούμενου πολεμιστή. Τρέχει με βιασύνη προς τα μπρος είτε για να πιάσει το σύντροφό του που πέφτει είτε για να του δώσει το κράνος του, θραύσμα του οποίου φαίνεται στο δεξί του χέρι. Είναι άοπλος και γυμνός. Τα μαλλιά του είναι ιδιαίτερα φροντισμένα.
Ηρακλής
Η μοναδική μορφή του αετώματος που είναι εύκολα αναγνωρίσιμη λόγω του κράνους με το λιοντάρι είναι ο Ηρακλής. Στέκεται γονατιστός με κατεύθυνση προς τα αριστερά, στοχεύοντας με το τόξο του και έχοντας ήδη κτυπήσει ένα πολεμιστή που πεθαίνει στην αντίθετη γωνία του αετώματος. Το σώμα του είναι γεμάτο ένταση. Με το αριστερό κρατά το τόξο, ενώ με το δεξί ετοιμάζεται να τραβήξει προς τα πίσω τη χορδή με το βέλος. Το δεξί γόνατο είναι ανασηκωμένο και δεν ακουμπά στο έδαφος. Το βάρος του σώματος στηρίζεται στα δάκτυλα του ποδιού. Το αριστερό πόδι σταθεροποιεί τη στάση. Η πλάτη είναι κάθετη. Φοράει θώρακα πάνω από κοντό χιτώνα.
Θνήσκων πολεμιστής
Ο θνήσκων πολεμιστής είναι το θύμα του τοξότη από την αντίθετη πλευρά του αετώματος. Μια τρύπα στο πάνω μέρος του δεξιού μηρού μαρτυρεί το βέλος που τον είχε πληγώσει.
Ξαπλωμένος στο έδαφος με τα πόδια του να φτάνουν στην άκρη του αετώματος φυσιολογικά στηρίζεται στο δεξί του χέρι, το οποίο πρέπει να προεξείχε του αετώματος όπως και το δεξί πόδι. Με το αριστερό χέρι κρατά την ασπίδα, αν και φαίνεται πως το χέρι έχει γλιστρήσει, με μπορώντας πια να τη συγκρατήσει.
Τα μάτια που αρχίζουν να κλείνουν και η κλίση του κεφαλιού κάνουν φανερό το μοιραίο γεγονός. Η απουσία κάποιας εκδήλωσης του πόνου στο πρόσωπο ίσως να σηματοδοτούν την απουσία συνείδησης ή ελέγχου εξαιτίας ακριβώς του πόνου.
Οι τρύπες γύρω από το πρόσωπό του φανερώνουν ότι τα μαλλιά ήταν πρόσθετα.
Τα γλυπτά βρίσκονται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου
Το δυτικό αέτωμα
Πηγή: http://users.sch.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου