Δίσκος - Αγώνισμα Πένταθλου

Ο δίσκος συγκαταλέγεται στα αγωνίσματα που η αφετηρία τους δε σχετίζεται με στρατιωτικά γυμνάσια ή αγροτικές εργασίες. Οι πρώτες περιγραφές αυτού του αγωνίσματος βρίσκονται στην Ιλιάδα του Oμήρου και στους επιτάφιους αγώνες που διοργάνωσε ο Αχιλλέας προς τιμήν του νεκρού του φίλου Πατρόκλου. Εκεί, στο αγώνισμα του δίσκου νικητής αναδείχθηκε ο Πολυποίτης, που έλαβε ως έπαθλο το σόλο, την ακατέργαστη δηλαδή μάζα από σίδηρο, που ο ίδιος έριξε. Στην Οδύσσεια, στους αγώνες των Φαιάκων προς τιμήν του Οδυσσέα, στο δίσκο κέρδισε ο ίδιος ο Ιθακήσιος ήρωας. Στην ελληνική μυθολογία, ο δίσκος έχει συνδεθεί με διαφόρους θανάτους από ατύχημα, όπως, για παράδειγμα, εκείνον του Υακίνθου τον οποίο ο φίλος του Απόλλωνας σκότωσε κατά λάθος με το δίσκο, όταν το φύσημα του Ζεφύρου τον έβγαλε από την πορεία του.

Εξοπλισμός του δισκοβόλου

Τα αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι οι δίσκοι ήταν αρχικά φτιαγμένοι από πέτρα και αργότερα από χαλκό κυρίως, αλλά και από σίδηρο ή μολύβι. Ο δίσκος, όπως και σήμερα, αποτελούνταν από δύο κυρτές καμπύλες με μεγάλη περιφέρεια και ποίκιλλε από περίπου 17 έως 32 εκατοστά σε διάμετρο και από 1,3 έως 5,7 κιλά σε βάρος. Ωστόσο, έχουν βρεθεί και μεγαλύτεροι δίσκοι που το πιθανότερο ήταν αφιερώματα, όπως εκείνος του Πόπλιου στην Ολυμπία, ενώ συχνά έφεραν εγχάρακτη διακόσμηση με αθλητικές παραστάσεις, όπως ο δίσκος του Βερολίνου.

Ο Παυσανίας αναφέρει ότι, προκειμένου οι δισκοβόλοι να αγωνίζονται "επί ίσοις όροις", τρεις ισομεγέθεις δίσκοι φυλάσσονταν στην Ολυμπία, στο Θησαυρό των Σικυωνίων.

Κανόνες ρίψης δίσκου

Η ρίψη του δίσκου γινόταν ως εξής: αφού πρώτα ο δισκοβόλος είχε τρίψει τα χέρια και το δίσκο του με άμμο, ώστε να μη γλιστρούν, στεκόταν στη βαλβίδα με το αριστερό του πόδι μπροστά και έριχνε το βάρος του σώματος στο δεξί, εφόσον επρόκειτο για δεξιόχειρα αθλητή. Ο δίσκος, τον οποίο ο αθλητής κρατούσε με το δεξί του χέρι, αιωρούνταν πάνω κάτω μερικές φορές. Όταν ο δίσκος ήταν πάνω από το ύψος του ώμου, χρησιμοποιούσε και το αριστερό του χέρι για να τον στηρίξει. Κάθε φορά που ο δίσκος αιωρούνταν προς τα κάτω και πίσω, ο δισκοβόλος έστρεφε το σώμα του ελαφρά προς τα δεξιά. Στη συνέχεια, λυγίζοντας ελαφρά τα πόδια, μετέφερε το βάρος του από το δεξί στο αριστερό και σκύβοντας προς τα εμπρός εκσφενδόνιζε με δύναμη το δίσκο. Δεν είναι γνωστό εάν οι δισκοβόλοι εκτελούσαν βήματα φοράς ή περιστροφή, όπως συμβαίνει σήμερα.

Μικροί ξύλινοι πάσσαλοι ή καρφιά σημάδευαν το σημείο πτώσης του δίσκου, ενώ το μήκος της ρίψης μετριόταν με κοντάρια.

Ο δισκοβόλος

Οι φυσικές κινήσεις του αθλητή ρίψης δίσκου δεν έχουν αλλάξει σημαντικά από την Αρχαιότητα έως σήμερα. Μάλιστα, η τεχνική ήταν πολύ κοντά σε αυτή της σημερινής τεχνικής ελεύθερης ρίψης. Για να πετάξει καλά το δίσκο, ο αθλητής έπρεπε να τον κρατήσει ψηλά με το ένα χέρι και να τον συγκρατήσει με το άλλο. Μετά, έπρεπε να τον στρέψει με δύναμη προς τα κάτω και μπροστά ή προς το πλάι και μπροστά. Η κίνηση αυτή αξιοποιούσε τους μύες του ώμου, του στήθους και των πλευρών.

Η ρίψη του δίσκου απαιτούσε ρυθμό, ακρίβεια και δύναμη. Αντίθετα από τις μυθολογικές αναφορές, δεν υπάρχουν πληροφορίες για ατυχήματα κατά τη διάρκεια των αγώνων, γιατί οι θεατές κάθονταν στα αναχώματα.

Γνωστοί δισκοβόλοι ήταν ο Φάυλλος από τον Κρότωνα, που λέγεται ότι έριξε το δίσκο του 28,10 μέτρα, και ο Φλεγύας που μπορούσε να στέλνει το δικό του από τη μία όχθη του Αλφειού στην άλλη, στο πλατύτερο σημείο του.