Ο Μένιππος υπήρξε διακεκριμένος Έλληνας Κυνικός. μαθητής του Μητροκλή, που άκμασε κατά τον 3o π.κ.χ. αιώνα. Καταγόταν από τα Γάδαρα. το σημερινό Ουμ Καΐς της Ιορδανίας, που ήταν «πόλις Ελληνίς». Υπήρξε δούλος από καταγωγή. Το αφεντικό του ήταν κάποιος Πόντιος με τ" όνομα Βάτων. Αργότερα ο Μένιππος κατάφερε να πλουτίσει, κατ' άλλους με την επαιτεία, κατ' άλλους με την τοκογλυφία, και να εξαγοράσει δικαιώματα ελεύθερου πολίτη στη Θήβα.
Τα γραπτά του έργα (δεκατρείς τόμοι) έχουν χαθεί, αλλά παίρνουμε μια ιδέα για το λογοτεχνικό τους στυλ και το χαρακτήρα τους από μεταγενέστερους Λατίνους συγγραφείς που προσπάθησαν να τον μιμηθούν, όπως ο Βάρρων, ο Σενέκας και ο Λουκιανός. Ο Μένιππος εγκαινίασε το δικό του λογοτεχνικό είδος, κάτι μεταξύ σοβαρού και κωμικού, το οποίο ονομάστηκε «Μενίππεια Σάτιρα». Αποβλέποντας να κάνει τη φιλοσοφία του προσιτή στο ευρύ κοινό, εγκατέλειψε το διάλογο και μετέδιδε τα μηνύματα του σε μια ανάμικτη μορφή πεζού λόγου και στίχου, σατιρίζοντας τις ανοησίες των ανθρώπων, ακόμη και των φιλοσόφων, με σαρκαστικό τόνο. Μεταξύ άλλων έγραψε ένα έργο με τον τίτλο «Η Πώληση τον Διογένη», Επίσης γνωστό είναι και το έργο του «Νεκρομαντεία», το οποίο λέγεται πως ενέπνευσε ένα μιμητή του Λουκιανού να συνθέσει το έργο, «Μένιππος, ή Χρησμός του Νεκρού»
Έγραψε έναν τόμο επιστολών στις οποίες παρουσιάζονται οι θεοί, και διατριβές απευθυνόμενες σε Φιλοσόφους της Φύσης, σε Μαθηματικούς και σε Γραμματικούς. Επίσης έγραψε ένα έργο για τη Γενιά του Επίκουρου, και κάποια δοκίμια.
Ο Μένιππος δεν φαίνεται να δίδαξε καθόλου. Μάλιστα κατηγορήθηκε ότι διακωμώδησε παραδεδεγμένες αξίες σε μηδενιστικό βαθμό, και κάποιοι του έδωσαν το παρατσούκλι. «Ο εμπαίκτης της ανθρώπινης ζωής». Δυστυχώς δεν διασώζεται το έργο του για να διαπιστώσουμε από πρώτο χέρι κατά πόσον αυτοί οι χαρακτηρισμοί αδικούν τον Κυνικό φιλόσοφο.
Ο Μένιππος μαζί με άλλους λιγότερο γνωστούς Κυνικούς θεωρούνται υπεύθυνοι της δυσφήμισης του Κυνισμού στην Ελλάδα, διότι μεγιστοποίησαν τα αντικοινωνικά στοιχεία της Κυνικής φιλοσοφίας και μιμήθηκαν στο έπακρον τις εκκεντρικότητες της. Παρόλα αυτά ο Κυνισμός ανθούσε αλλού, όπως στη Συρία και στη Γαλιλαία. Βεβαίως καμία εκκεντρικότητα συμπεριφοράς ή διδασκαλίας κάποιων Κυνικών δε μπορεί ν" αμφισβητήσει τα υγιή φιλοσοφικά στοιχεία του Κυνισμού και ειδικότερα το ηθικό στοιχείο, που αργότερα απορροφήθηκαν από την περισσότερο κοινωνικά αποδεκτή Στωική Σχολή.
Μαρία Σεφέρου
Λουκιανός, Νεκρικοί Διάλογοι
Το ακάτιον του Χάρωνος φτάνει στην όχθη της Αχερουσίας. Οι νεκροί βγαίνουν ένας ένας πληρώνουν το ναύλο τους (έναν οβολό) στο Χάροντα και χάνονται δεξιά. Τελευταίος βγαίνει ο Μένιππος, που πάει να φύγει χωρίς να πληρώσει. Ο Χάρων τον πιάνει από τον ώμο
ΧΑΡΩΝ: Απόδος, ω κατάρατε, τα πορθμεία [πλήρωσε με, καταραμένε, τα ναύλα].
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Βόα, ει τούτο σοι, ω Χάρων, ήδιον [Συνέχισε να φωνάζεις, Χάροντα, αν αυτό σε ευχαριστεί].
ΧΑΡΩΝ: Απόδος, φημί, ανθ' ων σε διεπορθμεύσαμεν [πλήρωσε με, είπα, που σε πέρασα στην απέναντι όχθη]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος [Δε μπορείς να πάρεις από αυτόν που δεν έχει]
ΧΑΡΩΝ: Έστι δε τις οβολόν μη έχων; [Υπάρχει κάποιος που δεν έχει οβολό;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ει μεν και άλλος τις ουκ οίδα, εγω δε ουκ έχω [Αν υπάρχει κι άλλος εγώ δε γνωρίζω, εγώ όμως δεν έχω]
ΧΑΡΩΝ: Και μη άγξω σε νη τον Πλούτωνα, ω μιαρέ, ην μη αποδώς [Ε, λοιπόν, μα τον Πλούτωνα, θα σε πνίξω παλιάνθρωπε, αν δε με πληρώσεις]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Καγώ τω ξύλω σου πατάξας διαλύσω το κρανίον [Κι εγώ θα σου δώσω μια με το ξύλο, και θα σου διαλύσω το κρανίο]
ΧΑΡΩΝ: Μάτην ουν έση πεπλευκώς τοσούτον πλούν [Δηλαδή, όλο αυτό το ταξίδι με το καράβι θα το έχεις κάνει δωρεάν;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ο Ερμής υπέρ εμού σοι αποδότω, ος με παρέδωκε [Ο Ερμής να πληρώσει για λογαριασμό μου, αυτός που με παρέδωσε σε εσένα]
ΕΡΜΗΣ: Νη Δία οναίμην γε, ει μέλλω και υπερεκτίνειν των νεκρών [Μεγάλο κέρδος, μα το Δία, αν θα πρέπει και να πληρώνω από πάνω για τους πεθαμένους]
ΧΑΡΩΝ: Ουκ αποστήσομαι σου [Δεν πρόκειται να σε αφήσω ήσυχο]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Τούτου γε ένεκα νωνελκήσας το πορθμείον παράμενε. Πλην αλλ' ο γε μη έχω, πως αν λάβοις; [Γι' αυτό λοιπόν τράβα το πλεούμενο στη στεριά και περίμενε. Αλλά αυτό που δεν έχω, πως θα μπορέσεις να το πάρεις;]
ΧΑΡΩΝ: Συ δ΄ ουκ ήδεις κομίζεις δέον; [Καλά, εσύ δεν ήξερες ότι έπρεπε να τα φέρεις;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ήιδειν μεν, ουκ είχον δε. Τι ουν; Εχρήν δια τούτο μη αποθανείν; [Το ήξερα βέβαια, αλλά δεν τα είχα. Τι να έκανα; Θα έπρεπε, δηλαδή, γι΄ αυτό να μην πεθάνω;]
ΧΑΡΩΝ: Μόνος ουν αυχήσεις προίκα πεπλευκέναι; [Μόνο εσύ λοιπόν θα καυχιέσαι ότι ταξίδεψες τζάμπα;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ου προίκα, ω βέλτιστε. Και γαρ ήντλησα και της κώπης συνεπελαβόμην και ουκ έκλαον μόνος των άλλων επιβατών [Όχι και τζάμπα, λεβέντη μου. Και την αντλία τη χειρίστηκα και στο κουπί βοήθησα, άσε που ήμουν και ο μόνος επιβάτης που δεν έκλαιγε].
ΧΑΡΩΝ: Ουδέν ταύτα προς τα πορθμεία. Τον οβολόν αποδούναι σε δει. Ου θέμις άλλως γενέσθαι [Αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με τα ναύλα. Πρέπει να πληρώσεις τον οβολό. Δεν επιτρέπεται να γίνει αλλιώς]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ουκούν άπαγε με αύθις ες τον βίον [Αφού είναι έτσι, πήγαινε με πάλι πίσω στη ζωή]
ΧΑΡΩΝ: Χάριεν λέγεις, ίνα και πληγάς επί τούτω παρά του Αιακού προσλάβω [Χαριτωμένα τα λες. Για να με ξυλοφορτώσει και ο Αιακός γι΄ αυτό]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Μη ενόχλει ουν [Λοιπόν, μη με ενοχλείς]
ΧΑΡΩΝ: Δείξον τι εν τη πήρα έχεις [Για δείξε μου τι έχεις στο σακούλι σου]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Θέρμους, ει θέλεις, και της Εκάτης το δείπνον [Λούπινα, αν θέλεις, και την προσφορά στην Εκάτη]
ΧΑΡΩΝ: Πόθεν τούτο ημίν, ω Ερμή, τον κύνα ήγαγες; Οια δε και ελάλει παρά τον πλούν των επιβατών απάντων καταγελών και επικώπτων και μόνος άδων οιμωζόντων εκείνων [Από που τον έφερες, Ερμή, αυτόν τον κυνικό; Και τι λόγια δεν έλεγε στο ταξίδι, περιγελώντας και κοροϊδεύοντας όλους τους επιβάτες, και τραγουδώντας, μόνο αυτός, ενώ εκείνοι θρηνούσαν.]
ΕΡΜΗΣ: Αγνοείς, ω Χάρων, όντινα άνδρα διεπόρθμευσας; Ελεύθερον ακριβώς. Ουδενός αυτώ μέλει. Ούτος έστιν ο Μένιππος [Δεν ξέρεις Χάροντα, ποιον άνθρωπο πέρασες απέναντι; Κάποιο εντελώς ελεύθερο, δεν τον νιάζει για τίποτε. Αυτός είναι ο Μένιππος]
ΧΑΡΩΝ: Και μην αν σε λάβω ποτέ [Κι όμως, αν ποτέ σε πιάσω]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Αν λάβης, ω βέλτιστε, δις δε ουκ αν λάβοις [Αν με πιάσεις, λεβέντη μου. Δυο φορές όμως δε θα μπορέσεις να με πιάσεις].
ΧΑΡΩΝ: Απόδος, ω κατάρατε, τα πορθμεία [πλήρωσε με, καταραμένε, τα ναύλα].
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Βόα, ει τούτο σοι, ω Χάρων, ήδιον [Συνέχισε να φωνάζεις, Χάροντα, αν αυτό σε ευχαριστεί].
ΧΑΡΩΝ: Απόδος, φημί, ανθ' ων σε διεπορθμεύσαμεν [πλήρωσε με, είπα, που σε πέρασα στην απέναντι όχθη]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος [Δε μπορείς να πάρεις από αυτόν που δεν έχει]
ΧΑΡΩΝ: Έστι δε τις οβολόν μη έχων; [Υπάρχει κάποιος που δεν έχει οβολό;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ει μεν και άλλος τις ουκ οίδα, εγω δε ουκ έχω [Αν υπάρχει κι άλλος εγώ δε γνωρίζω, εγώ όμως δεν έχω]
ΧΑΡΩΝ: Και μη άγξω σε νη τον Πλούτωνα, ω μιαρέ, ην μη αποδώς [Ε, λοιπόν, μα τον Πλούτωνα, θα σε πνίξω παλιάνθρωπε, αν δε με πληρώσεις]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Καγώ τω ξύλω σου πατάξας διαλύσω το κρανίον [Κι εγώ θα σου δώσω μια με το ξύλο, και θα σου διαλύσω το κρανίο]
ΧΑΡΩΝ: Μάτην ουν έση πεπλευκώς τοσούτον πλούν [Δηλαδή, όλο αυτό το ταξίδι με το καράβι θα το έχεις κάνει δωρεάν;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ο Ερμής υπέρ εμού σοι αποδότω, ος με παρέδωκε [Ο Ερμής να πληρώσει για λογαριασμό μου, αυτός που με παρέδωσε σε εσένα]
ΕΡΜΗΣ: Νη Δία οναίμην γε, ει μέλλω και υπερεκτίνειν των νεκρών [Μεγάλο κέρδος, μα το Δία, αν θα πρέπει και να πληρώνω από πάνω για τους πεθαμένους]
ΧΑΡΩΝ: Ουκ αποστήσομαι σου [Δεν πρόκειται να σε αφήσω ήσυχο]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Τούτου γε ένεκα νωνελκήσας το πορθμείον παράμενε. Πλην αλλ' ο γε μη έχω, πως αν λάβοις; [Γι' αυτό λοιπόν τράβα το πλεούμενο στη στεριά και περίμενε. Αλλά αυτό που δεν έχω, πως θα μπορέσεις να το πάρεις;]
ΧΑΡΩΝ: Συ δ΄ ουκ ήδεις κομίζεις δέον; [Καλά, εσύ δεν ήξερες ότι έπρεπε να τα φέρεις;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ήιδειν μεν, ουκ είχον δε. Τι ουν; Εχρήν δια τούτο μη αποθανείν; [Το ήξερα βέβαια, αλλά δεν τα είχα. Τι να έκανα; Θα έπρεπε, δηλαδή, γι΄ αυτό να μην πεθάνω;]
ΧΑΡΩΝ: Μόνος ουν αυχήσεις προίκα πεπλευκέναι; [Μόνο εσύ λοιπόν θα καυχιέσαι ότι ταξίδεψες τζάμπα;]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ου προίκα, ω βέλτιστε. Και γαρ ήντλησα και της κώπης συνεπελαβόμην και ουκ έκλαον μόνος των άλλων επιβατών [Όχι και τζάμπα, λεβέντη μου. Και την αντλία τη χειρίστηκα και στο κουπί βοήθησα, άσε που ήμουν και ο μόνος επιβάτης που δεν έκλαιγε].
ΧΑΡΩΝ: Ουδέν ταύτα προς τα πορθμεία. Τον οβολόν αποδούναι σε δει. Ου θέμις άλλως γενέσθαι [Αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με τα ναύλα. Πρέπει να πληρώσεις τον οβολό. Δεν επιτρέπεται να γίνει αλλιώς]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Ουκούν άπαγε με αύθις ες τον βίον [Αφού είναι έτσι, πήγαινε με πάλι πίσω στη ζωή]
ΧΑΡΩΝ: Χάριεν λέγεις, ίνα και πληγάς επί τούτω παρά του Αιακού προσλάβω [Χαριτωμένα τα λες. Για να με ξυλοφορτώσει και ο Αιακός γι΄ αυτό]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Μη ενόχλει ουν [Λοιπόν, μη με ενοχλείς]
ΧΑΡΩΝ: Δείξον τι εν τη πήρα έχεις [Για δείξε μου τι έχεις στο σακούλι σου]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Θέρμους, ει θέλεις, και της Εκάτης το δείπνον [Λούπινα, αν θέλεις, και την προσφορά στην Εκάτη]
ΧΑΡΩΝ: Πόθεν τούτο ημίν, ω Ερμή, τον κύνα ήγαγες; Οια δε και ελάλει παρά τον πλούν των επιβατών απάντων καταγελών και επικώπτων και μόνος άδων οιμωζόντων εκείνων [Από που τον έφερες, Ερμή, αυτόν τον κυνικό; Και τι λόγια δεν έλεγε στο ταξίδι, περιγελώντας και κοροϊδεύοντας όλους τους επιβάτες, και τραγουδώντας, μόνο αυτός, ενώ εκείνοι θρηνούσαν.]
ΕΡΜΗΣ: Αγνοείς, ω Χάρων, όντινα άνδρα διεπόρθμευσας; Ελεύθερον ακριβώς. Ουδενός αυτώ μέλει. Ούτος έστιν ο Μένιππος [Δεν ξέρεις Χάροντα, ποιον άνθρωπο πέρασες απέναντι; Κάποιο εντελώς ελεύθερο, δεν τον νιάζει για τίποτε. Αυτός είναι ο Μένιππος]
ΧΑΡΩΝ: Και μην αν σε λάβω ποτέ [Κι όμως, αν ποτέ σε πιάσω]
ΜΕΝΙΠΠΟΣ: Αν λάβης, ω βέλτιστε, δις δε ουκ αν λάβοις [Αν με πιάσεις, λεβέντη μου. Δυο φορές όμως δε θα μπορέσεις να με πιάσεις].
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου