Ο δημόσιος χώρος της Αμβρακίας κατελάμβανε περιοχή στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλεως όπου δέσποζε ο ναός του Απόλλωνος Σωτήρος. Στη θέση της σημερινής μητρόπολης στην Άρτα, υπήρχε ναός του Ασκληπιού, στη θέση των Αγίων Πάντων ναός της Αφροδίτης και στη θέση του σημερινού Κάστρου ναός της Αθηνάς. Αναφέρεται επίσης και ναός της Αρτέμιδος Ηγεμόνης. Σήμερα από τους ναούς που αναφέρθηκαν σώζονται μόνο τα θεμέλια του ναού του Απόλλωνα, ενώ έχουν αποκαλυφτεί τμήματα δύο θεάτρων και του Πρυτανείου της πόλης. Έχουν εντοπιστεί επίσης τα νεκροταφεία της αρχαίας Αμβρακίας με σημαντικότερο το δυτικό ενώ εχει αποκαλυφτεί και τμήμα της αρχαίας λεωφόρου. Από την αρχαία πόλη διασώθηκαν ελάχιστα μνημεία, αρκετά όμως έργα τέχνης.
Κοντά στην πλατεία Κιλκίς διασώθηκε τμήμα του μεγάλου ναού του Πύθιου Απόλλωνα Σωτήρα (το τμήμα μέχρι την ευθυντηρία) διαστάσεων 20,75 x 44 μ. Ο ναός κτίστηκε γύρω στο 500 π.κ.χ. Σε αυτόν ανέθεταν οι Αμβρακιώτες τα δημόσια κείμενα και έγγραφά τους ενώ το σύμβολο του ναού, ο βαίτυλος, χαρακτηρίζει τα νομίσματα και τις δημόσιες σφραγίδες της Αμβρακίας. Εκεί βρέθηκε και ενεπίγραφη στήλη με κείμενο συνθήκης καθορισμού ορίων μεταξύ Αμβρακίας και Χαράδρου.
Δίπλα στο σημερινό ναό του Αγ. Κωνσταντίνου αποκαλύφτηκε ένα θέατρο μικρών διαστάσεων - ίσως το μικρό θέατρο που μνημονεύει ο Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Το «Μικρό Θέατρο? βρίσκεται στο κέντρο της πόλης επάνω στην κεντρική αρτηρία της. Ιδρύθηκε στις αρχές του 3ου αι. π.κ.χ. πάνω σε λείψανα λουτρικών εγκαταστάσεων. Το θέατρο διασώζει ωραιότατα ψηφιδωτά του 4ου αι. π.κ.χ.Το ''Μεγάλο Θέατρο'' εντοπίστηκε στο χαμηλότερο τμήμα της πόλης, μέσα στα τείχη. Αποκαλύφτηκε τμήμα της ορχήστρας, μέρος της δυτικής παρόδου και του αναλήμματος του κοίλου της ίδιας πλευράς καθώς και λείψανα λίθινων εδωλίων.
Τα νεκροταφεία της πόλης έχουν εντοπιστεί στις νοτιοανατολικές και νοτιοδυτικές παρυφές της πόλης, στους πρόποδες της Περράνθης. Είχαν οργανωθεί από την εποχή της ίδρυσης της Αμβρακίας. Σημαντικότερο ήταν το δυτικό νεκροταφείο, ιδρυμένο κατά μήκος της αρχαίας λεωφόρου που ξεκινούσε από τη νότια κύρια πύλη και οδηγούσε στον Άμβρακο, επίνειο της πόλης στον Αμβρακικό. Η λεωφόρος - Ιερά οδός, πλάτους 12 μ., ήταν πλακόστρωτη ή σκυρόστρωτη. Έχει αποκαλυφτεί μέχρις στιγμής σε μήκος περίπου 300 μ., κοντά στο Εθνικό Στάδιο. Τη λεωφόρο πλαισίωναν μνημειακοί ταφικοί περίβολοι.
Γύρω στο 600 π.κ.χ. χρονολογείται το δημόσιο Πολυάνδριο κενοτάφιο για να τιμηθούν οι νεκροί Αμβρακιώτες και Κορίνθιοι. Πρόκειται για μνημειακή κατασκευή μήκους 12,40μ, πλάτους 8μ. και ύψους μεγαλύτερου των 2,40μ. Στην ανωδομή του διασώθηκε σημαντική για το είδος και τον τρόπο γραφής επιγραφή του 6ου αι. π.κ.χ. Η επιγραφή είναι χαραγμένη βουστροφιδόν και στοιχηδόν. Στην επιγραφή αυτή συναντάται και η παλαιότερη σωζόμενη μαρτυρία του ονόματος της πόλης: ''Ανπρακία''. Το μνημείο διατήρησε την ιερότητα του στη διάρκεια των αιώνων και κατά τη βυζαντινή εποχή χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο με τρίκλιτο ναΰδριο.
Η Αμβρακία που κατά την αρχαιότητα υπήρξε μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Ελλάδας ήταν κτισμένη στον ποταμό Άραχθο στην ίδια θέση με τη σημερινή Άρτα. Ήταν η σημαντικότερη αποικία των Κορινθίων στη βορειοδυτική Ελλάδα. Αρχαίοι συγγραφείς αποκαλούν την περιοχή της Αμβρακίας Δρυοπίδα. Το τοπωνύμιο Αμβρακία οφείλεται κατά τη μυθολογία στον Άμβρακα, γιο του Θεσπρωτού ή στην Αμβρακία, θυγατέρα του Μελανέα, βασιλιά των Δρυόπων ή του Αυγείου της Ήλιδας ή του Φόρβαντα, γιου του Ήλιου. Ανάμεσα στους Αθαμάνες των Τζουμέρκων και των Κασσωπαίων της Πρέβεζας, ζούσαν ανάμικτα Αθαμάνες, Κασσωπαίοι, Μολοσσοί και άποικοι, στο τρίγωνο μεταξύ Λούρου, Αράχθου και Αμβρακικού κόλπου. Στο 625 π.κ.χ. οι Κορίνθιοι με αρχηγό τους τον Γόργο, γιο του Κυψέλου, του τυράννου της Κορίνθου, ίδρυσαν αποικία στις όχθες του Άραχθου ποταμού αφού έδιωξαν τους ντόπιους Δρύοπες και τείχισαν την Αμβρακία. Η πόλη αριθμούσε γύρω στους 100.000 κατοίκους και γνώρισε μεγάλη ακμή από την ίδρυση της μέχρι τον 2ο αι. π.κ.χ.
Η Αμβρακία ως κορινθιακή αποικία γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση και ναυτική ισχύ όπως προκύπτει από τα αρχαία κείμενα και τα αρχαιολογικά ευρήματα. Διέθετε ένα από τα καλύτερα πολεοδομικά συστήματα της αρχαιότητας. Ονομαστά ήταν επίσης τα γυναικεία αμβρακιώτικα υποδήματα γνωστά σε όλη την Ελλάδα με το όνομα Αμβρακίδες. Κατά τους Περσικούς πολέμους έλαβε μέρος με επτά πλοία στη ναυμαχία της Σαλαμίνας και με πεντακόσιους οπλίτες στη μάχη των Πλαταιών. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο συμμάχησε με τους Λακεδαιμονίους, αλλά οι 3.000 οπλίτες της ηττήθηκαν τον χειμώνα του 426 π.κ.χ. στη μάχη των Όλπων από τους εχθρούς τους Ακαρνάνες που ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων και καταστράφηκε από το στρατηγό Δημοσθένη. Αργότερα, συμμάχησε με τους Αθηναίους για να προστατευτεί από τους Μακεδόνες του Φιλίππου. Ωστόσο το έτος 338 π.κ.χ.ο Φίλιππος ο Β΄ κατέλαβε την πόλη, λίγο πριν τη μάχη της Χαιρώνειας. Μετά το θάνατο του Φιλίππου Β΄ οι Αμβρακιώτες έδιωξαν τους Μακεδόνες, αλλά τους κατέλαβε και πάλι αργότερα ο γιος του Κασσάνδρου Αλέξανδρος. Το 295 π.κ.χ. η Αμβρακία παραχωρήθηκε από τους Μακεδόνες στον Πύρρο, ο οποίος την έκανε πρωτεύουσα του βασιλείου του κι από αυτή εξορμούσε για τις εκστρατείες του στη λοιπή Ελλάδα και την Ιταλία. Ο Πύρρος γέμισε την Αμβρακία με μνημειώδη κτίσματα, ναούς, αγάλματα και ζωγραφικούς πίνακες.
Το 189 π.κ.χ., μετά από την εξέγερση κατά των Ρωμαίων, πολιορκείται από τον ύπατο της Ρώμης Μάρκο Φλούβιο. Τέλος, με τη φιλική παρέμβαση του Περιάνδρου, βασιλιά των Αθαμάνων, η πόλη παραδίδεται (187 π.κ.χ.) στο Φλούβιο. Ο Φλούβιος, αφού επικράτησε σε όλη την περιοχή, λεηλάτησε την Αμβρακία, αρπάζοντας πολλά από τα έργα τέχνης για τη Ρώμη. Επί Αιμίλιου Παύλου, υποδουλώνεται όλη η Ήπειρος στους Ρωμαίους (167 π.κ.χ.), ενώ λεηλατούνται και καταστρέφονται οι πόλεις της. Η Αμβρακία καίγεται και γκρεμίζονται τα τείχη της. Ο περιηγητής Παυσανίας, που πέρασε αργότερα, βρήκε πέτρες σε χορταριασμένο τόπο. Μετά από 1.000 χρόνια, στη θέση της κτίστηκε η σημερινή Άρτα. Η Αμβρακία είχε οχυρωμένο λιμάνι τον Άμβρακο για διέξοδο προς τον Αμβρακικό κόλπο. Ο Οκταβιανός Αύγουστος για να ενισχύσει τη Νικόπολη με πληθυσμό, μετέφερε υποχρεωτικά τους κατοίκους της Αμβρακίας στη Νικόπολη μετά το 31 π.κ.χ.
Διάσημοι Αμβρακιώτες ήταν ο γλύπτης Πολύστρατος που έζησε τον 6ο αι. π.κ.χ., ο μουσικός Επίγονος και ο ποιητής της Μέσης Κωμωδίας Επικράτης. Ο Παυσανίας αναφέρει επίσης τον Αμβρακιώτη Ολυμπιονίκη Λέοντα που νίκησε στην 96η Ολυμπιάδα.
Πηγή: http://odysseus.culture.gr
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΜΒΡΑΚΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 620 π.κ.χ ΕΩΣ ΤΟ 1943 μ.κ.χ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου