Τώ καλάθω κατιόντος επιφθέγξασθε, γυναίκες:
‘Δάματερ, μέγα χαίρε, πολυτρόφε πουλυμέδιμνε.’
τόν κάλαθον κατιόντα χαμαί θασείσθε, βέβαλοι,
μηδ' από τώ τέγεος μηδ' υψόθεν αυγάσσησθε
μή παίς μηδέ γυνά μηδ' ά κατεχεύατο χαίταν,
μηδ' όκ' αφ' αυαλέων στομάτων πτύωμες άπαστοι.
''Εσπερος εκ νεφέων εσκέψατο, πανίκα νείται,
''Εσπερος, ός τε πιείν Δαμάτερα μώνος έπεισεν,
αρπαγίμας όκ' άπυστα μετέστιχεν ίχνια κώρας.
πότνια, πώς σε δύναντο πόδες φέρεν έστ' επί δυθμάς,
έστ' επί τώς μέλανας καί όπα τά χρύσεα μάλα;
ου πίες ούτ' άρ' έδες τήνον χρόνον ουδέ λοέσσα.
τρίς μέν δή διέβας 'Αχελώϊον αργυροδίναν,
τοσσάκι δ' αενάων ποταμών επέρασας έκαστον,
τρίς δ' επί Καλλιχόρω χαμάδις εκαθίσσαο φρητί
αυσταλέα άποτός τε καί ου φάγες ουδέ λοέσσα.
μή μή ταύτα λέγωμες ά δάκρυον άγαγε Δηοί:
κάλλιον, ως πολίεσσιν εαδότα τέθμια δώκε:
κάλλιον, ως καλάμαν τε καί ιερά δράγματα πράτα
ασταχύων απέκοψε καί εν βόας ήκε πατήσαι,
ανίκα Τριπτόλεμος αγαθάν εδιδάσκετο τέχναν:
κάλλιον, ως (ίνα καί τις υπερβασίας αλέηται)
π ιδέσθαι ούπω τάν Κνιδίαν, έτι Δώτιον ιρόν έναιον,
τίν δ' αυτά καλόν άλσος εποιήσαντο Πελασγοί
δένδρεσιν αμφιλαφές: διά κεν μόλις ήνθεν οϊστός:
εν πίτυς, εν μεγάλαι πτελέαι έσαν, εν δέ καί όχναι,
εν δέ καλά γλυκύμαλα: τό δ' ώστ' αλέκτρινον ύδωρ
εξ αμαράν ανέθυε. θεά δ' επεμαίνετο χώρω
όσσον 'Ελευσίνι, Τριόπα θ' όσον οκκόσον ''Εννα.
αλλ' όκα Τριοπίδαισιν ο δεξιός άχθετο δαίμων,
τουτάκις α χείρων 'Ερυσίχθονος άψατο βωλά:
σεύατ' έχων θεράποντας εείκοσι, πάντας εν ακμά,
πάντας δ' ανδρογίγαντας όλαν πόλιν αρκίος άραι,
αμφότερον πελέκεσσι καί αξίναισιν οπλίσσας,
ες δέ τό τάς Δάματρος αναιδέες έδραμον άλσος.
ής δέ τις αίγειρος, μέγα δένδρεον αιθέρι κύρον,
τώ έπι ταί νύμφαι ποτί τώνδιον εψιόωντο:
ά πράτα πλαγείσα κακόν μέλος ίαχεν άλλαις.
άσθετο Δαμάτηρ, ότι οι ξύλον ιερόν άλγει,
είπε δέ χωσαμένα: ‘τίς μοι καλά δένδρεα κόπτει;’
αυτίκα Νικίππα, τάν οι πόλις αράτειραν
δαμοσίαν έστασαν, εείσατο, γέντο δέ χειρί
στέμματα καί μάκωνα, κατωμαδίαν δ' έχε κλάδα.
φά δέ παραψύχοισα κακόν καί αναιδέα φώτα:
‘τέκνον, ότις τά θεοίσιν ανειμένα δένδρεα κόπτεις,
τέκνον ελίνυσον, τέκνον πολύθεστε τοκεύσι,
παύεο καί θεράποντας απότρεπε, μή τι χαλεφθή
πότνια Δαμάτηρ, τάς ιερόν εκκεραΐζεις.’
τάν δ' άρ' υποβλέψας χαλεπώτερον ηέ κυναγόν
ώρεσιν εν Τμαρίοισιν υποβλέπει άνδρα λέαινα
ωμοτόκος, τάς φαντί πέλειν βλοσυρώτατον όμμα,
‘χάζευ’, έφα, ‘μή τοι πέλεκυν μέγαν εν χροΐ πάξω.
ταύτα δ' εμόν θησεί στεγανόν δόμον, ώ ένι δαίτας
αιέν εμοίς ετάροισιν άδην θυμαρέας αξώ.’
είπεν ο παίς, Νέμεσις δέ κακάν εγράψατο φωνάν.
Δαμάτηρ δ' άφατόν τι κοτέσσατο, γείνατο δ' α θεύς:
ίθματα μέν χέρσω, κεφαλά δέ οι άψατ' 'Ολύμπω.
οι μέν άρ' ημιθνήτες, επεί τάν πότνιαν είδον,
εξαπίνας απόρουσαν ενί δρυσί χαλκόν αφέντες.
α δ' άλλως μέν έασεν, αναγκαία γάρ έποντο
δεσποτικάν υπό χείρα, βαρύν δ' απαμείψατ' άνακτα:
‘ναί ναί, τεύχεο δώμα, κύον κύον, ώ ένι δαίτας
ποιησείς: θαμιναί γάρ ες ύστερον ειλαπίναι τοι.’
α μέν τόσσ' ειποίσ' 'Ερυσίχθονι τεύχε πονηρά.
αυτίκα οι χαλεπόν τε καί άγριον έμβαλε λιμόν
αίθωνα κρατερόν, μεγάλα δ' εστρεύγετο νούσω.
σχέτλιος, όσσα πάσαιτο τόσων έχεν ίμερος αύτις.
είκατι δαίτα πένοντο, δυώδεκα δ' οίνον άφυσσον.
καί γάρ τά Δάματρι συνωργίσθη Διόνυσος:
τόσσα Διώνυσον γάρ ά καί Δάματρα χαλέπτει.
ούτε νιν εις εράνως ούτε ξυνδείπνια πέμπον
αιδόμενοι γονέες, προχάνα δ' ευρίσκετο πάσα.
ήνθον 'Ιτωνιάδος νιν 'Αθαναίας επ' άεθλα
'Ορμενίδαι καλέοντες: απ' ών αρνήσατο μάτηρ:
‘ουκ ένδοι, χθιζός γάρ επί Κραννώνα βέβακε
τέλθος απαιτησών εκατόν βόας.’ ήνθε Πολυξώ,
μάτηρ 'Ακτορίωνος, επεί γάμον άρτυε παιδί,
αμφότερον Τριόπαν τε καί υιέα κικλήσκοισα.
τάν δέ γυνά βαρύθυμος αμείβετο δακρύοισα:
‘νείταί τοι Τριόπας, 'Ερυσίχθονα δ' ήλασε κάπρος
Πίνδον αν' ευάγκειαν, ο δ' εννέα φάεα κείται.’
δειλαία φιλότεκνε, τί δ' ουκ εψεύσαο, μάτερ;
δαίνυεν ειλαπίναν τις: ‘εν αλλοτρία 'Ερυσίχθων.’
άγετό τις νύμφαν: ‘'Ερυσίχθονα δίσκος έτυψεν’,
ή ‘έπεσ' εξ ίππων’, ή ‘εν ''Οθρυϊ ποίμνι' αμιθρεί.’
ενδόμυχος δήπειτα πανάμερος ειλαπιναστάς
ήσθιε μυρία πάντα: κακά δ' εξάλλετο γαστήρ
αιεί μάλλον έδοντι, τά δ' ες βυθόν οία θαλάσσας
αλεμάτως αχάριστα κατέρρεεν είδατα πάντα.
ως δέ Μίμαντι χιών, ως αελίω ένι πλαγγών,
καί τούτων έτι μέζον ετάκετο, μέστ' επί νεύροις
δειλαίω ρινός τε καί οστέα μώνον ελείφθη.
κλαίε μέν α μάτηρ, βαρύ δ' έστενον αι δύ' αδελφαί
χω μαστός τόν έπωνε καί αι δέκα πολλάκι δώλαι.
καί δ' αυτός Τριόπας πολιαίς επί χείρας έβαλλε,
τοία τόν ουκ αίοντα Ποτειδάωνα καλιστρέων:
‘ψευδοπάτωρ, ίδε τόνδε τεού τρίτον, είπερ εγώ μέν
σεύ τε καί Αιολίδος Κανάκας γένος, αυτάρ εμείο
τούτο τό δείλαιον γένετο βρέφος: αίθε γάρ αυτόν
βλητόν υπ' 'Απόλλωνος εμαί χέρες εκτερέϊξαν:
νύν δέ κακά βούβρωστις εν οφθαλμοίσι κάθηται.
ή οι απόστασον χαλεπάν νόσον ηέ νιν αυτός
βόσκε λαβών: αμαί γάρ απειρήκαντι τράπεζαι.
χήραι μέν μάνδραι, κενεαί δέ μοι αύλιες ήδη
τετραπόδων: ουδέν γάρ απαρνήσαντο μάγειροι.
αλλά καί ουρήας μεγαλάν υπέλυσαν αμαξάν,
καί τάν βών έφαγεν, τάν `Εστία έτρεφε μάτηρ,
καί τόν αεθλοφόρον καί τόν πολεμήιον ίππον,
καί τάν μάλουριν, τάν έτρεμε θηρία μικκά.’
μέστα μέν εν Τριόπαο δόμοις έτι χρήματα κείτο,
μώνον άρ' οικείοι θάλαμοι κακόν ηπίσταντο.
αλλ' όκα τόν βαθύν οίκον ανεξήραναν οδόντες,
καί τόχ' ο τώ βασιλήος ενί τριόδοισι καθήστο
αιτίζων ακόλως τε καί έκβολα λύματα δαιτός.
Δάματερ, μή τήνος εμίν φίλος, ός τοι απεχθής,
είη μηδ' ομότοιχος: εμοί κακογείτονες εχθροί.
παρθενικαί, καί επιφθέγξασθε, τεκοίσαι:
‘Δάματερ, μέγα χαίρε, πολυτρόφε πουλυμέδιμνε.’
χως αι τόν κάλαθον λευκότριχες ίπποι άγοντι
τέσσαρες, ώς αμίν μεγάλα θεός ευρυάνασσα
λευκόν έαρ, λευκόν δέ θέρος καί χείμα φέροισα
ηξεί καί φθινόπωρον, έτος δ' εις άλλο φυλαξεί.
ως δ' απεδίλωτοι καί ανάμπυκες άστυ πατεύμες,
ώς πόδας, ώς κεφαλάς παναπηρέας έξομες αιεί.
ως δ' αι λικνοφόροι χρυσώ πλέα λίκνα φέροντι,
ώς αμές τόν χρυσόν αφειδέα πασεύμεσθα.
μέστα τά τάς πόλιος πρυτανήια τάς ατελέστως,
τάς δέ τελεσφορίας ποτί τάν θεόν άχρις ομαρτείν,
αίτινες εξήκοντα κατώτεραι: αι δέ βαρείαι,
χάτις 'Ελειθυία τείνει χέρα χάτις εν άλγει,
ώς άλις, ως αυταίς ιθαρόν γόνυ: ταίσι δέ Δηώ
δωσεί πάντ' επίμεστα καί †ως ποτί ναόν ίκωνται.
χαίρε, θεά, καί τάνδε σάω πόλιν έν θ' ομονοία
έν τ' ευηπελία, φέρε δ' αγρόθι νόστιμα πάντα:
φέρβε βόας, φέρε μάλα, φέρε στάχυν, οίσε θερισμόν,
φέρβε καί ειράναν, ίν' ός άροσε τήνος αμάση.
ίλαθί μοι, τρίλλιστε, μέγα κρείοισα θεάων.
(ουδέ γάρ 'Ατρεΐδης ολίγω επί κόμπασε μισθώ),
μηδέ τινα μνάσθαι τήν παρθένον (ουδέ γάρ '~Ωτος,
ουδέ μέν 'Ωαρίων αγαθόν γάμον εμνήστευσαν),
‘Δάματερ, μέγα χαίρε, πολυτρόφε πουλυμέδιμνε.’
τόν κάλαθον κατιόντα χαμαί θασείσθε, βέβαλοι,
μηδ' από τώ τέγεος μηδ' υψόθεν αυγάσσησθε
μή παίς μηδέ γυνά μηδ' ά κατεχεύατο χαίταν,
μηδ' όκ' αφ' αυαλέων στομάτων πτύωμες άπαστοι.
''Εσπερος εκ νεφέων εσκέψατο, πανίκα νείται,
''Εσπερος, ός τε πιείν Δαμάτερα μώνος έπεισεν,
αρπαγίμας όκ' άπυστα μετέστιχεν ίχνια κώρας.
πότνια, πώς σε δύναντο πόδες φέρεν έστ' επί δυθμάς,
έστ' επί τώς μέλανας καί όπα τά χρύσεα μάλα;
ου πίες ούτ' άρ' έδες τήνον χρόνον ουδέ λοέσσα.
τρίς μέν δή διέβας 'Αχελώϊον αργυροδίναν,
τοσσάκι δ' αενάων ποταμών επέρασας έκαστον,
τρίς δ' επί Καλλιχόρω χαμάδις εκαθίσσαο φρητί
αυσταλέα άποτός τε καί ου φάγες ουδέ λοέσσα.
μή μή ταύτα λέγωμες ά δάκρυον άγαγε Δηοί:
κάλλιον, ως πολίεσσιν εαδότα τέθμια δώκε:
κάλλιον, ως καλάμαν τε καί ιερά δράγματα πράτα
ασταχύων απέκοψε καί εν βόας ήκε πατήσαι,
ανίκα Τριπτόλεμος αγαθάν εδιδάσκετο τέχναν:
κάλλιον, ως (ίνα καί τις υπερβασίας αλέηται)
π ιδέσθαι ούπω τάν Κνιδίαν, έτι Δώτιον ιρόν έναιον,
τίν δ' αυτά καλόν άλσος εποιήσαντο Πελασγοί
δένδρεσιν αμφιλαφές: διά κεν μόλις ήνθεν οϊστός:
εν πίτυς, εν μεγάλαι πτελέαι έσαν, εν δέ καί όχναι,
εν δέ καλά γλυκύμαλα: τό δ' ώστ' αλέκτρινον ύδωρ
εξ αμαράν ανέθυε. θεά δ' επεμαίνετο χώρω
όσσον 'Ελευσίνι, Τριόπα θ' όσον οκκόσον ''Εννα.
αλλ' όκα Τριοπίδαισιν ο δεξιός άχθετο δαίμων,
τουτάκις α χείρων 'Ερυσίχθονος άψατο βωλά:
σεύατ' έχων θεράποντας εείκοσι, πάντας εν ακμά,
πάντας δ' ανδρογίγαντας όλαν πόλιν αρκίος άραι,
αμφότερον πελέκεσσι καί αξίναισιν οπλίσσας,
ες δέ τό τάς Δάματρος αναιδέες έδραμον άλσος.
ής δέ τις αίγειρος, μέγα δένδρεον αιθέρι κύρον,
τώ έπι ταί νύμφαι ποτί τώνδιον εψιόωντο:
ά πράτα πλαγείσα κακόν μέλος ίαχεν άλλαις.
άσθετο Δαμάτηρ, ότι οι ξύλον ιερόν άλγει,
είπε δέ χωσαμένα: ‘τίς μοι καλά δένδρεα κόπτει;’
αυτίκα Νικίππα, τάν οι πόλις αράτειραν
δαμοσίαν έστασαν, εείσατο, γέντο δέ χειρί
στέμματα καί μάκωνα, κατωμαδίαν δ' έχε κλάδα.
φά δέ παραψύχοισα κακόν καί αναιδέα φώτα:
‘τέκνον, ότις τά θεοίσιν ανειμένα δένδρεα κόπτεις,
τέκνον ελίνυσον, τέκνον πολύθεστε τοκεύσι,
παύεο καί θεράποντας απότρεπε, μή τι χαλεφθή
πότνια Δαμάτηρ, τάς ιερόν εκκεραΐζεις.’
τάν δ' άρ' υποβλέψας χαλεπώτερον ηέ κυναγόν
ώρεσιν εν Τμαρίοισιν υποβλέπει άνδρα λέαινα
ωμοτόκος, τάς φαντί πέλειν βλοσυρώτατον όμμα,
‘χάζευ’, έφα, ‘μή τοι πέλεκυν μέγαν εν χροΐ πάξω.
ταύτα δ' εμόν θησεί στεγανόν δόμον, ώ ένι δαίτας
αιέν εμοίς ετάροισιν άδην θυμαρέας αξώ.’
είπεν ο παίς, Νέμεσις δέ κακάν εγράψατο φωνάν.
Δαμάτηρ δ' άφατόν τι κοτέσσατο, γείνατο δ' α θεύς:
ίθματα μέν χέρσω, κεφαλά δέ οι άψατ' 'Ολύμπω.
οι μέν άρ' ημιθνήτες, επεί τάν πότνιαν είδον,
εξαπίνας απόρουσαν ενί δρυσί χαλκόν αφέντες.
α δ' άλλως μέν έασεν, αναγκαία γάρ έποντο
δεσποτικάν υπό χείρα, βαρύν δ' απαμείψατ' άνακτα:
‘ναί ναί, τεύχεο δώμα, κύον κύον, ώ ένι δαίτας
ποιησείς: θαμιναί γάρ ες ύστερον ειλαπίναι τοι.’
α μέν τόσσ' ειποίσ' 'Ερυσίχθονι τεύχε πονηρά.
αυτίκα οι χαλεπόν τε καί άγριον έμβαλε λιμόν
αίθωνα κρατερόν, μεγάλα δ' εστρεύγετο νούσω.
σχέτλιος, όσσα πάσαιτο τόσων έχεν ίμερος αύτις.
είκατι δαίτα πένοντο, δυώδεκα δ' οίνον άφυσσον.
καί γάρ τά Δάματρι συνωργίσθη Διόνυσος:
τόσσα Διώνυσον γάρ ά καί Δάματρα χαλέπτει.
ούτε νιν εις εράνως ούτε ξυνδείπνια πέμπον
αιδόμενοι γονέες, προχάνα δ' ευρίσκετο πάσα.
ήνθον 'Ιτωνιάδος νιν 'Αθαναίας επ' άεθλα
'Ορμενίδαι καλέοντες: απ' ών αρνήσατο μάτηρ:
‘ουκ ένδοι, χθιζός γάρ επί Κραννώνα βέβακε
τέλθος απαιτησών εκατόν βόας.’ ήνθε Πολυξώ,
μάτηρ 'Ακτορίωνος, επεί γάμον άρτυε παιδί,
αμφότερον Τριόπαν τε καί υιέα κικλήσκοισα.
τάν δέ γυνά βαρύθυμος αμείβετο δακρύοισα:
‘νείταί τοι Τριόπας, 'Ερυσίχθονα δ' ήλασε κάπρος
Πίνδον αν' ευάγκειαν, ο δ' εννέα φάεα κείται.’
δειλαία φιλότεκνε, τί δ' ουκ εψεύσαο, μάτερ;
δαίνυεν ειλαπίναν τις: ‘εν αλλοτρία 'Ερυσίχθων.’
άγετό τις νύμφαν: ‘'Ερυσίχθονα δίσκος έτυψεν’,
ή ‘έπεσ' εξ ίππων’, ή ‘εν ''Οθρυϊ ποίμνι' αμιθρεί.’
ενδόμυχος δήπειτα πανάμερος ειλαπιναστάς
ήσθιε μυρία πάντα: κακά δ' εξάλλετο γαστήρ
αιεί μάλλον έδοντι, τά δ' ες βυθόν οία θαλάσσας
αλεμάτως αχάριστα κατέρρεεν είδατα πάντα.
ως δέ Μίμαντι χιών, ως αελίω ένι πλαγγών,
καί τούτων έτι μέζον ετάκετο, μέστ' επί νεύροις
δειλαίω ρινός τε καί οστέα μώνον ελείφθη.
κλαίε μέν α μάτηρ, βαρύ δ' έστενον αι δύ' αδελφαί
χω μαστός τόν έπωνε καί αι δέκα πολλάκι δώλαι.
καί δ' αυτός Τριόπας πολιαίς επί χείρας έβαλλε,
τοία τόν ουκ αίοντα Ποτειδάωνα καλιστρέων:
‘ψευδοπάτωρ, ίδε τόνδε τεού τρίτον, είπερ εγώ μέν
σεύ τε καί Αιολίδος Κανάκας γένος, αυτάρ εμείο
τούτο τό δείλαιον γένετο βρέφος: αίθε γάρ αυτόν
βλητόν υπ' 'Απόλλωνος εμαί χέρες εκτερέϊξαν:
νύν δέ κακά βούβρωστις εν οφθαλμοίσι κάθηται.
ή οι απόστασον χαλεπάν νόσον ηέ νιν αυτός
βόσκε λαβών: αμαί γάρ απειρήκαντι τράπεζαι.
χήραι μέν μάνδραι, κενεαί δέ μοι αύλιες ήδη
τετραπόδων: ουδέν γάρ απαρνήσαντο μάγειροι.
αλλά καί ουρήας μεγαλάν υπέλυσαν αμαξάν,
καί τάν βών έφαγεν, τάν `Εστία έτρεφε μάτηρ,
καί τόν αεθλοφόρον καί τόν πολεμήιον ίππον,
καί τάν μάλουριν, τάν έτρεμε θηρία μικκά.’
μέστα μέν εν Τριόπαο δόμοις έτι χρήματα κείτο,
μώνον άρ' οικείοι θάλαμοι κακόν ηπίσταντο.
αλλ' όκα τόν βαθύν οίκον ανεξήραναν οδόντες,
καί τόχ' ο τώ βασιλήος ενί τριόδοισι καθήστο
αιτίζων ακόλως τε καί έκβολα λύματα δαιτός.
Δάματερ, μή τήνος εμίν φίλος, ός τοι απεχθής,
είη μηδ' ομότοιχος: εμοί κακογείτονες εχθροί.
παρθενικαί, καί επιφθέγξασθε, τεκοίσαι:
‘Δάματερ, μέγα χαίρε, πολυτρόφε πουλυμέδιμνε.’
χως αι τόν κάλαθον λευκότριχες ίπποι άγοντι
τέσσαρες, ώς αμίν μεγάλα θεός ευρυάνασσα
λευκόν έαρ, λευκόν δέ θέρος καί χείμα φέροισα
ηξεί καί φθινόπωρον, έτος δ' εις άλλο φυλαξεί.
ως δ' απεδίλωτοι καί ανάμπυκες άστυ πατεύμες,
ώς πόδας, ώς κεφαλάς παναπηρέας έξομες αιεί.
ως δ' αι λικνοφόροι χρυσώ πλέα λίκνα φέροντι,
ώς αμές τόν χρυσόν αφειδέα πασεύμεσθα.
μέστα τά τάς πόλιος πρυτανήια τάς ατελέστως,
τάς δέ τελεσφορίας ποτί τάν θεόν άχρις ομαρτείν,
αίτινες εξήκοντα κατώτεραι: αι δέ βαρείαι,
χάτις 'Ελειθυία τείνει χέρα χάτις εν άλγει,
ώς άλις, ως αυταίς ιθαρόν γόνυ: ταίσι δέ Δηώ
δωσεί πάντ' επίμεστα καί †ως ποτί ναόν ίκωνται.
χαίρε, θεά, καί τάνδε σάω πόλιν έν θ' ομονοία
έν τ' ευηπελία, φέρε δ' αγρόθι νόστιμα πάντα:
φέρβε βόας, φέρε μάλα, φέρε στάχυν, οίσε θερισμόν,
φέρβε καί ειράναν, ίν' ός άροσε τήνος αμάση.
ίλαθί μοι, τρίλλιστε, μέγα κρείοισα θεάων.
(ουδέ γάρ 'Ατρεΐδης ολίγω επί κόμπασε μισθώ),
μηδέ τινα μνάσθαι τήν παρθένον (ουδέ γάρ '~Ωτος,
ουδέ μέν 'Ωαρίων αγαθόν γάμον εμνήστευσαν),
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου