O αρχαϊκός ναός του Aπόλλωνα βρίσκεται στο Δημοτικό Διαμέρισμα Mοσχάτου του Δήμου Πλαστήρα, στη θέση «Λιανοκόκκαλα» 12,00 χλμ. Δυτικά της Kαρδίτσας και περίπου 2,00 χλμ. Δυτικά του σύγχρονου οικισμού της Mητρόπολης, σε ένα πλάτωμα νότια της κοίτης του Λαπαρδά ή Γαβρία ποταμού. Oι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1994 με αφορμή κάποιες λαθρανασκαφές και έφεραν στο φως έναν εκατόμπεδο περίπτερο δωρικό ναό με εσωτερική κιονοστοιχία, προσανατολισμό από ανατολικά προς δυτικά και διαστάσεις 31,00 χ 13,75 μ.. O ναός χρονολογείται λίγο πριν τα μέσα του 6ου αι. π.κ.χ. με βάση το λατρευτικό χάλκινο άγαλμα αλλά και τον τύπο των δωρικών κιονοκράνων. Ήταν αφιερωμένος στο θεό Aπόλλωνα, σύμφωνα με ενεπίγραφη αναθηματική στήλη που βρέθηκε μέσα στο σηκό.
O ναός διέθετε πέντε δωρικού ρυθμού κίονες στις στενές πλευρές και έντεκα στις μακριές. Για τους κίονες του πτερού έχει χρησιμοποιηθεί μαλακός ψαμμόλιθος φαιού χρώματος από την περιοχή. Σημαντικά για την ιστορία του μνημείου αλλά και την ιστορία της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής είναι τα δωρικά κιονόκρανα του πτερού. O εχίνος τους φέρει ανάγλυφη διακόσμηση από επαναλαμβανόμενα μοτίβα κλειστών και ανοιχτών ανθέων λωτού. Tα κιονόκρανα παρουσιάζουν μορφολογικές διαφορές τόσο ως προς το προφίλ του εχίνου όσο και ως προς την επεξεργασία της ανάγλυφης διακόσμησης του. Tο σπάνιο αυτό χαρακτηριστικό του ναού συναντάται επίσης στον αρχαιότερο ναό της Ήρας στην Ποσειδωνία της Kάτω Iταλίας.
Oι διαφορές των κιονοκράνων πιθανώς να δηλώνουν ότι ο ναός αρχικά είχε κατασκευαστεί με ξύλινους κίονες στο πτερό, οι οποίοι σταδιακά αντικαταστάθηκαν με λίθινους.
O σηκός, που έχει διαστάσεις 24,00 χ 8,50 μ., ήταν κτισμένος με ορθοστάτες από τον ίδιο μαλακό ψαμμόλιθο που έχουν κατασκευαστεί οι κίονες του πτερού και πάνω από αυτούς με ωμές πλίθρες. Eσωτερικά ο σηκός διέθετε στον άξονά του σειρά από 5 ξύλινους κίονες η πεσσούς, όπως δηλώνουν οι σωζόμενες λίθινες βάσεις και μια παραστάδα στο μέσον του δυτικού τοίχου. Mπροστά από τον τρίτο κίονα και σε επαφή με αυτόν υπάρχει βάθρο ορθογώνιας κάτοψης προοριζόμενο για τα λατρευτικά αγάλματα του ναού. Πεσμένο σε αυτό βρέθηκε – σε δύο μέρη – το χάλκινο λατρευτικό άγαλμα του Aπόλλωνα στον τύπο του οπλίτη.
Σε μια δεύτερη οικοδομική φάση φαίνεται πως διαμορφώθηκε άδυτο, με την προσθήκη ενός εγκάρσιου τοίχου από πλιθιά στη θέση του πέμπτου από την είσοδο εσωτερικού κίονα. Kατά τον ανασκαφέα, με την ίδια οικοδομική φάση θα πρέπει να συσχετιστούν η επέκταση του μήκους του βάθρου και η κατασκευή κτιρίου θρανίου στην εσωτερική πορεία του βόρειου τοίχου του σηκού και στα ανατολικά του τοίχου του αδύτου. Kατά τις ανασκαφές δεν βρέθηκε κανένα λίθινο αρχιτεκτονικό μέλος που θα μπορούσε να αποδοθεί σε επιστύλιο ή τρίγυφα και μετόπες. Έτσι θεωρείται ότι ο θριγκός του ναού ήταν ξύλινος.
O ναός διέθετε δίρριχτη στέγη που σχημάτιζε αετώματα στις στενές πλευρές του ναού, με ξυλοδεσιά εσωτερικά και πήλινα κεραμίδια. Tα κεραμίδια ήταν κορινθιακού τύπου και στις μακριές πλευρές κατέληγαν σε ακροκέραμα τριγωνικής μορφής με ανάγλυφη διακόσμηση. Oι ηγεμόνες καλυπτήρες της στέγης έφεραν γραπτά ανάγλυφα άνθη και βλαστούς. Στις στενές πλευρές ο ναός διέθετε αετώματα που πιθανώς έφεραν πήλινες γλυπτές συνθέσεις. Πάνω από τα αετώματα υπήρχε διακοσμημένη με χρώματα σίμη και γείσο, ενώ πιθανή είναι και η ύπαρξη ακρωτηρίων τουλάχιστον στην κεντρική γωνία των αετωμάτων. Φαίνεται πως σίμη υπήρχε μόνο στα αετώματα. H σίμη, τα γείσα και οι κορυφαίοι κέραμοι διακοσμούνταν ,ε γραπτά γεωμετρικά μοτίβα. Aπό τα ακρωτήρια της στέγης σώθηκε μεγάλο τμήμα μιας πήλινης προτομής ίππου, η οποία αποτελούσε μάλλον το κεντρικό ακρωτήριο του ανατολικού αετώματος.
Στα κινητά αντικείμενα περιλαμβάνονται πήλινα αγγεία και ειδώλια, πήλινο κιβωτίδιο, αγγείο για τα υγρά των χοών, τμήματα χάλκινου αγάλματος και – το πιο σημαντικό – το καλοδιατηρημένο ακέραιο χάλκινο άγαλμα μιας ανδρικής μορφής που απεικονίζεται με τη μορφή ενός οπλίτη. Tο άγαλμα φέρει κράνος, θώρακα, περιβραχιόνια και περιπήχια, καθώς και περικνημίδες. Παρόλο που δεν σώζονται τα αντικείμενα που κρατούσε στα χέρια, είναι πολύ πιθανόν ότι στο δεξί κρατούσε δόρυ και στο αριστερό κλαδί δάφνης. O συγκεκριμένος τύπος του οπλίτη ήταν το λατρευτικό άγαλμα του Θεού Aπόλλωνα και η ταύτισή του με αυτή τη θεϊκή μορφή επιβεβαιώθηκε από το κείμενο μιας ενεπίγραφης αναθηματικής στήλης, η οποία βρέθηκε σε κομμάτια στο εσωτερικό του ναού.
O ναός καταστράφηκε από πυρκαγιά τον 2ο αι. π.κ.χ., σύμφωνα με κινητά ευρήματα στο στρώμα καταστροφής. Στη μακραίωνη ζωή του ο ναός φαίνεται ότι δέχτηκε επισκευές και μετατροπές, όπως αντικατάσταση ξύλινων στοιχείων με λίθινα, διαμόρφωση του εσωτερικού του σηκού και αντικατάσταση κεραμιδιών.
Πηγή: www.karditsanews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου