25 Μαρτίου 1896 - 1η ημέρα των αγώνων

Η έναρξη των αγώνων συνέπεσε με την 25η Μαρτίου, ημέρα εορτασμού της εθνικής επετείου. Η κίνηση του πλήθους στις οδούς Σταδίου και Ερμού και στην πλατεία Συντάγματος -όλες τους εορταστικά στολισμένες- είχε ξεκινήσει από νωρίς και δεν περιγραφόταν. Κάθε στιγμή οι χαρούμενοι ήχοι των διαφόρων φιλαρμονικών από τη Ζάκυνθο, τη Λευκάδα, το Λαύριο και την Πάτρα ηχούσαν από παντού. Η επίσκεψη της βασιλικής οικογένειας με τους ξένους προσκεκλημένους και την ακολουθία της στη Μητρόπολη για τη δοξολογία, καθώς και η επιστροφή τους στο Στάδιο έγινε θριαμβευτικά, μέσα στις πιο ενθουσιώδεις επευφημίες.

Ο ενθουσιασμός του πλήθους, ωστόσο, κορυφώθηκε στην τελετή της έναρξης των πρώτων Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων στο Στάδιο. Όλοι είχαν σπεύσει από νωρίς το πρωί να προμηθευτούν εισιτήρια. Οι πωλητές εισιτηρίων περιβάλλονταν από το θορυβώδες πλήθος που αγωνιζόταν να αποκτήσει τις καλύτερες θέσεις, ενώ οι αστυνομικοί επέβλεπαν για να αποφευχθούν τα φαινόμενα μαύρης αγοράς.

Αμέσως μετά το μεσημέρι άρχιζε η μαζική προσέλευση στο Στάδιο. Από κάθε άκρη της πόλης ξεκινούσε πλήθος πολιτών κάθε τάξης, ηλικίας και φύλου. Η συγκέντρωση του πλήθους στην περιοχή του Ζαππείου ήταν απερίγραπτη. Ωστόσο, η τάξη επιβαλλόταν απόλυτα. Μέσα στο Στάδιο υπεύθυνοι ήταν οπλισμένοι στρατιώτες τοποθετημένοι ανά διαστήματα μπροστά στα διαζώματα που οδηγούσαν στις κερκίδες.

Το πλήθος εισήλθε στο Στάδιο πολύ πριν την τελετή έναρξης και στις 3:30 μ.μ. το μεγαλύτερο μέρος του χώρου είχε γεμίσει από θεατές. Μια σειρά κοντά στη σφενδόνη είχε κρατηθεί για τους βουλευτές, μια άλλη για τους αξιωματούχους και μια τρίτη για τους επίσημους καλεσμένους και τους αντιπροσώπους του Τύπου. Όλα συνέβαλαν σε ένα μοναδικό και υποβλητικό θέαμα, τα πολύχρωμα φορέματα των κυριών, τα καπέλα τους, καθώς και οι σημαίες που κυμάτιζαν μέσα στο πλήθος των δεκάδων χιλιάδων θεατών, οι μεγαλοπρεπείς στολές και τα λοφία των αξιωματικών, το πλήθος των θεατών που δεν είχαν εισιτήριο και είχαν σκαρφαλώσει στις κορφές των γειτονικών λόφων για να βλέπουν πάνω από τον πέτρινο τοίχο.

Η διακόσμηση του Σταδίου ήταν εξαιρετική. Στην είσοδο είχαν στηθεί πανύψηλοι ιστοί απ' όπου κρέμονταν λάβαρα και θυρεοί, καθώς και από ένα αντίγραφο αρχαίου τρίποδα σε κάθε πλευρά της. Τα μέλη των διαφόρων επιτροπών ήταν συγκεντρωμένα στο στίβο, μαζί με τους κοσμήτορες και τους άλλους υπευθύνους. Ύστερα, έκαναν την είσοδό τους οι διάφορες φιλαρμονικές και πήραν τις θέσεις τους.

Η βασιλική οικογένεια κάθισε στους μαρμάρινους θρόνους με το πορφυρό κάλυμμα και χαιρέτισε τους συγκεντρωμένους. Δεξιά κάθονταν τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου και του ξένου κλήρου στην Αθήνα. Αριστερά ήταν το διπλωματικό σώμα, η βασιλική ακολουθία, οι ξένοι αντιπρόσωποι κλπ.

Μετά, ο πρίγκιπας Αλέξανδρος προχώρησε προς το βασιλιά και έβγαλε λόγο, ενώ το κοινό είχε σηκωθεί όρθιο. Στη συνέχεια σηκώθηκε ο ίδιος ο βασιλιάς και αναφώνησε:

"Κηρύττω την έναρξιν των πρώτων εν Αθήναις Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων. Ζήτω το Έθνος! Ζήτω ο Ελληνικός Λαός!"

[Beck, Ch. (εκδ.), Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, 776 π.κ.χ.-1896, Αθήνα 1896, σελ. 31].

Αμέσως, σε απάντηση των βασιλικών λόγων, θυελλώδεις ζητωκραυγές αντήχησαν από τον τεράστιο χώρο του Σταδίου.

Δρόμος 100 μέτρων

Η αδημονία του κοινού έφτασε στο αποκορύφωμα. Ο αγώνας ήταν προκριματικός. Έλαβαν μέρος 21 αθλητές διαφόρων εθνικοτήτων, ανάμεσά τους και τρεις Έλληνες. Ο πρώτος και ο δεύτερος νικητής κάθε γύρου θα αγωνίζονταν στον τελικό την πέμπτη ημέρα των αγώνων.

Άλμα τριπλούν

Αυτό το αγώνισμα, κοντινό στις παραδόσεις του ελληνικού λαού, κέντρισε περισσότερο το ενδιαφέρον των θεατών. Συμμετείχαν 10 αθλητές και νικητής αναδείχθηκε ο Αμερικανός James Connolly.

Δρόμος 800 μέτρων

Και αυτός ο αγώνας ήταν προκριματικός. Οι αθλητές χωρίστηκαν σε δύο σειρές. Νικητές αναδείχθηκαν ο Αυστραλός Edwin Flack και ο Γάλλος Albin Lermusiaux.

Δίσκος

Αυτό το αγώνισμα, πάνω απ' όλα, είχε διεθνή χαρακτήρα, χάρη στην ποικιλία εθνικοτήτων των αγωνιζομένων. Νικητής ήταν ο Αμερικανός Robert Garrett με δεύτερο τον Παναγιώτη Παρασκευόπουλο.

Δρόμος 400 μέτρων

Οι αγωνιζόμενοι, δεκαέξι συνολικά, χωρίστηκαν σε δύο σειρές. Πρώτοι τερμάτισαν οι Αμερικανοί Herbert Jameson και Thomas Burke.