Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων

Στα μέσα του 19ου αιώνα έγιναν οι πρώτες προ­σπάθειες ανασύστασης των Ολυμπιακών αγώνων, του κορυφαίου αθλητικού γεγονότος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Η πρώτη προσπάθεια έγινε από το Δήμο Λετρινών (σήμερα η πόλη του Πύργου, δυτικά της Ολυμπίας) το 1838, 58 δηλαδή χρόνια πριν την πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα. Ο Ιωάννης Χρυσάφης, στο ιστορι­κό βιβλίο του «ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ», αναφέρεται στην πρωτοβουλία αυτή και στην απόφαση του Δήμου Λετρίνων να τελούνται κάθε 4 χρόνια οι Ολυμπιακοί αγώνες στον Πύργο της Ηλείας. Καταλήγει όμως ως εξής: «δεν κατόρθωσα να ανεύρω άλλα συμπληρωματικά στοιχεία, για να διαπιστώσω αν οι αγώνες αυτοί ετελέσθηκαν....» Ένας άλλος Έλληνας που ήταν εγκατεστημένος στο Παρίσι, ο Μηνάς Μινωίδης, πρότεινε το 1850 την ανασύσταση των αγώνων δημοσι­εύοντας το «Γυμναστικόν» του Φιλόστρατου, σύγγραμμα που βρήκε στο Αγιον Όρος. Οι αξιέπαινες αυτές πρω­τοβουλίες συνεχίστηκαν με τις Ζάππειες Ολυμπιάδες, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το ίδρυμα του εθνικού ευεργέτη Ευάγγελου Ζάππα.

Το Ειδικό Διάταγμα της 19ης Αυγούστου 1858 κατέστη­σε στην Αθήνα: «γενικούς Διαγωνισμούς κατά τετραε­τίαν τελούμενους υπό την επωνυμίαν ΟΛΥΜΠΙΑ εις ους θέλουσι παρίστασθαι πάντα τα προϊόντα της Ελληνικής ενεργείας και ιδίως τα της Βιομηχανίας, της Γεωργίας και της Κτηνοτροφίας....» Το Διάταγμα περιελάμβανε και «Δημοτελείς γυμνικούς αγώνες εν τω Σταδίω, καταλλή­λως διασκευασθησομένω....» Επίσης περιελάμβανε και Διανοητικόν Διαγωνισμόν με βράβευση συγγραφικού και μουσικού έργου. Οι πρώτοι αυτοί Ολυμπιακοί αγώνες, χαρακτηρίστηκαν αποτυχημένοι λόγω της εμπορικής έκθεσης που τους περιέβαλε και έγιναν στις 15 Νοεμβρίου 1859.

Οι διοργανώσεις αυτές βέβαια είχαν χαρακτήρα περιορισμένο σε εθνικό επίπεδο, προετοίμασαν όμως το έδαφος γι' αυτό που θα συνέβαινε αργότερα, στο τέλος του 19ου αιώνα.

Η αναβίωση του μεγάλου θεσμού είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με το γάλλο Βαρώνο Πιερ ντε Κουμπερτέν. Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1863, φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή του Σαιν Συρ και από νωρίς στράφηκε προς την Κοινωνιολογία και την Παιδαγωγική. Ο Γάλλος ευπα­τρίδης μελέτησε με πάθος την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας και οραματίστηκε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δε θα ακουμπούσε στη σχολαστική παιδεία της εποχής του αλλά, με διαφορετική εκπαιδευτική βάση, θα στόχευε στην ανάπτυξη ανθρώπων με γενναιότητα και σωφροσύνη. Μέσα από την ενασχόλησή του με την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας εντυπωσιάστηκε από το μεγαλείο και την απήχηση των Ολυμπιακών αγώνων της αρχαιότητας.

Έτσι εισηγήθηκε την οργάνωση και την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων προσδιορίζοντας και το ιδεολογι­κό περιεχόμενο του θεσμού. Απαραίτητος ήταν ο διε­θνής χαρακτήρας των αγώνων με τη συμμετοχή των περισσοτέρων αθλημάτων που θα στόχευε στην ανά­πτυξη της φιλίας και της συνεργασίας των λαών, στην παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης και στην κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων. Απαραίτητη τέλος ήταν η ίδρυση της Διεθνούς Επιτροπής, η οποία θα αποτελού­σε το θεματοφύλακα του Ολυμπισμού. Το πρώτο του κήρυγμα το έκανε στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου της Σορβόνης το 1892.

Το 1894 στο Διεθνές Συνέδριο για τη μελέτη και τη διά­δοση των αρχών του φιλαθλητισμού που έγινε στο Παρίσι, έγινε δεκτή η πρότασή του για την ανασύσταση των Ολυμπιακών αγώνων και ιδρύθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή με πρόεδρο τον Δημήτρη Βικέλα και γενικό γραμματέα τον Πιερ ντε Κουμπερτέν. Σύμφωνα με την πρόταση του Κουμπερτέν, οι Ολυμπιακοί αγώνες θα τελούνταν κάθε 4 χρόνια αλλά σε διαφορετική χώρα. Στο Συνέδριο αυτό η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από τον Δημήτρη Βικέλα, που είχε διοριστεί αντιπρόσωπος του Πανελληνίου Γυμναστικού Συλλόγου. Εκτός από την Ελλάδα και τη Γαλλία συμμετείχαν με αντιπροσώπους η Αγγλία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Αυστραλία, οι Η.Π.Α., η Σουηδία, η Ισπανία, η Ρωσία, το Βέλγιο, η Ουγγαρία και η Βοημία. Ο Πιερ ντε Κουμπερτέν θέλησε ν' αποδοθεί στην Ελλάδα η τιμή που της ανήκε από την αρχαιότητα. Έτσι, πρότεινε, και έγινε δεκτό, οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες να τελεστούν στην Αθήνα. Σχετικά με την από­φαση αυτή ο Κουμπερτέν στο πρώτο φύλλο του Δελτίου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής έγραψε: «....Η γόνιμος ιδέα της ανασυστάσεως των αγώνων αυτών είναι ιδέα κατεξοχήν ελληνική και δεν ήτο παρά έργο δικαιοσύνης, να πραγματοποιηθή δια πρώτην φοράν εις το έδαφος όπου εγεννήθη»